‘Sweets, chewing
gums, lollipops!’ ‘Fruit, fruit, fresh fruit with pepita!’ ‘Hamburgers,
hamburgers!’ – the bus was bursting into shouts and I was bursting into
laughter (although I have been a witness of various wired things in Guatemala).
The bus I had been going by for 30 minutes, suddenly stopped. It made an
impression of a longer stopover but I didn’t know why we stopped. Was it is
because we reached the place earlier than we were supposed to or it was because
of “unwritten local trade law’ which guarantees every seller from a village the
right to sell his goods to the passengers in the bus. There was a line of
impatient traders waiting to enter our vehicle while the others with trays full
of beverages were haring off to manage to catch their potential new clients. No
sooner the first passengers had got off
the bus than the crowd of traders, as if they were taking part in a “wedding
snake”, rolled inside. With grace and ease, they were squeezing between the
seats carrying their goods on heads, necks and in hands. First, two fruit
sellers appeared with mangos, papayas, pineapples and strawberries nicely cut
and packed in plastic bags each per 5 Q to appease Guatemalan appetite. He was
followed by the man selling tortillas, tacos and hamburgers. A boy with drinks
of every kind under the sun was on tortilla man’s heels. Right behind him,
there was an elderly man with a bag of chewing gums for 2Q each. A ice-cream
vendor came offering the freshest and most delicious ice-creams in Guatemala (I
wander how many times a day the ice-creams are chilled in the refrigerator so
that not to melt). But it wasn’t the end of the parade of the traders. The next
one offered us to buy a “student kit”
that is a set of 3 coloured pens and a plastic ID jackets for only 5Q.
I was
looking through the window burning with curiosity who else would visit our funny chickenbus and what,
this time, he would like to sell to us. The parade of sellers seemed to have no
end. I thought it had already ended when
the girl in a red sweater offering dried
plantains left the bus but I was wrong because another man entered. This time,
he wanted to sell noting but... he demanded money for the lack of his arm.
One may come to
an interesting conclusion. In a Guatemalan chickenbus, you can lose your life
being crushed by the crowd of passengers, the ten of whom are sitting on one
seat, you can be killed be a reckless driver disrespectful to road conditions
but on the other hand, you may be sure you will never die of hunger.
 |
| La Tierra Blanca |
You may ask what
I was doing in the bus as I was supposed to get warm with the heat of lava.
Unfortunately, my plan misfired. I didn’t visit the volcano because I didn’t
take part in the expedition. During my journey I have learnt a lot. This time I
was taught a new lesson. If you need a helping hand, you'll find one at the end
of your arm. Think only about yourself. That is why Santiaguito must wait for
me or rather I must wait for it. Because of the change of my plans, I had to
find another alternative for the weekend so that not to waste time and see as
many interesting places as possible. What’s more, I was getting itchy feet
again. I was thinking of going somewhere else.
Unfortunately, I am about to say
goodbye to the coldness which I have experienced in Xela and I’m not going to
regret leaving this place if it doesn’t want me here.
For the time
being, as a kind of substitute for volcanoes, I decided to go to
Huehuetenango which is 90 km far away from Xela. Local people called this place
Huehue (pronounce: we-we). In Guatemala, there is always a nickname. If I find
a place without a nickname, I will write about this fact in my diary because
you mustn’t ignore such a great event.
When it comes to
Huehue, I didn’t expect a lot. A typical town – Parque Central surrounded by
impressive building and a church. A few restaurants and pubs recommended by a
never-failing guide book. But a real aim of my trip was Zaculeu called “Tierra
Blanca’ meaning ‘white earth’ situated 4 km from the centre of Huehue. It is a pre-Columbian
Maya archaeological site where some Mayan ceremonies still take place. It is
quite a small site with a few huge pyramids and the square to play pelota.
After an
exhausting journey by a chicken bus which should have been in Heuheu after two
hours (it arrived there after three hours, the total cost – 20Q), I wanted to
go to Zuculeu on foot (it’s only 4 km) ignoring the fact that there was a bus
every 30 minutes for 2,5Q. When I asked pedestrians for directions they
informed me it was too far and they advised me to wait for the bus. Finally, I
followed their advice what I wished I hadn’t done. Chickenbuses are too much
for my Polish nerves. It took us 30 minutes to go there (it would be faster if
I crawled!). the bus stopped every 200 meters to take or to leave passengers. Some
of them wanted to get off at the particular place and they did that. 2 meters
further there were another passers waiting to get in. All in all, the bus was
staring and stopping all the time what drove me mad. And then, there was a
repair time. The bus driver was waiting with the engine on while an ticket collector disappeared for 10 minutes only to bring a
part from the garage which looked like a missing part of our bus. No sooner we
had left than we stopped again. So the procedure of getting on and off started
from the beginning. Then the driver stopped to take the lunch brought by his
wife and their children. I was almost sure that he was to have a break and
start devouring the soup cooked by his beloved wife because the ticket
collector sat on the steps and took the bowls and cutlery from the basket and
started scanning the content of food boxes. At that moment, I was told to get
off the bus so I didn’t have to participate in the lunch break.
I decided to go
back to Huehue on foot. Much faster and healthier for my body and psyche. On
the way back, helpful Guatemalans offered me a lift to the town so I agreed and
went with them.
While I was
coming back to Xela, I was wandering why Lonely Planet says that the route from
Xela to Huehue takes 2 hours but from Huehue to Xela lasts only 1,5. I found
the answer to my question quickly. An
hour and a half passed in no time. However, I must admit I would preferred to
travel 4 hours rather than be afraid of losing my precious life for an hour and
a half. Chickenbus drivers tend to be crazy but that one surpassed himself. He
didn’t stop the bus while passengers were getting off or on. He made an exception
when he had to put some luggage on the roof.
I survived and
arrived to Xela safe and sound. Although I got off at the bus stop far away
from the centre I didn’t get lost.
My conclusion.
Less chickenbuses from now on.
„Cukierki, gumy do żucia, lizaki!”, „Owoce, owoce, świeże owoce z pepitą!”, „Hamburgery, hamburgery!” – autobus pękał od wrzasków, a ja ze śmiechu, choć moje oczy już wiele widziały w Gwatemali. Autobus, którym jechałam, po zaledwie trzydziestu minutach, zatrzymał się na dłuższą przerwę. Właściwie nie wiem czym spowodowaną: czy wcześniejszym przyjazdem, czy tutejszymi niepisanymi „prawami handlowymi”, które nakazują, by każdy sprzedawca wioski miał prawo do zrobienia ze swoim towarem jednego kursu po każdym nadjeżdżającym autobusie. W każdym razie kolejka handlarzy już czekała, tupiąc niecierpliwie nóżkami, a kilku kolejnych z tacami pełnym napojów biegło, ile sił w nogach i pary w płucach starczało, by zdążyć dorwać potencjalnych, nowych klientów. Gdy wysiedli pierwsi pasażerowi do autobusu wtłoczył się niczym „wąż weselny” sznur ulicznych straganiarzy, którzy wąskim przejściem między siedzeniami przeciskali się z gracją i z całym swoim dobytkiem, niosąc go w rękach, na głowie, na szyi – słowem wszędzie, gdzie się tylko dało. Najpierw wskoczyło dwóch sprzedawców owoców z pięknie pokrojonym mango, papają, ananasem, truskawkami, a wszystko poporcjowane w odpowiednich woreczkach, z których każdy za 5Q może znaleźć swoje miejsce w przestronnym gwatemalskim brzuchu. Tuż za nimi wślizgnął się mężczyzna z tacą pełną tortilli, tacos, hamburgerów, a za nim, depcząc mu po piętach, wpakował się młodzieniec z kartonem napoi do koloru do wyboru. Nie ustępując kroku, już za nimi podążał starszy mężczyzna z workiem gum do żucia, każda tylko 2Q. Oczywiście jakby było mało, tuż za nimi spieszył człowieczek z najświeższymi i najpyszniejszymi lodami (tylko ciekawe, ile razy w ciągu dnia te świeże lody lądują w zamrażarce, by po chwili znów zostać wyjęte). Ale to nie koniec jeszcze korowodu, bo oprócz jedzenia można była zakupić „pakiet studencki” złożony, (uwaga!) z trzech długopisów w różnych kolorach i plastikowej obwoluty na legitymację studencką za jedyne 5Q.
Z ciekawością wyglądałam przez okno, zastanawiając się, kto jeszcze zawita w naszym wesołym chickenbusie, i co będzie chciał sprzedać. I choć, od co najmniej dziesięciu minut ten „wąż weselny”, utworzony niczym do piosenki Maryli „Wsiąść do pociągu”, przeciskał się przez wąski korytarzyk, wchodząc przednim drzwiami, a wysuwając się tylnymi, to wciąż dołączali kolejni. Gdy już myślałam, że pochód zamknęła dziewczynka w czerwonym sweterku, oferująca suszone platany, zawitał kolejny człowieczek, który wyjątkowo nie chciał nic sprzedać, ale…pieniądze oczywiście chciał, do czego upoważniał go brak jednej ręki.
Wniosek jest jeden. W gwatemalskim chickenbusie możesz umrzeć, zgnieciony przez tłum pasażerów, rezydujących w dziesięciu na dwuosobowym siedzeniu, możesz zostać zabitym przez rabusiów lub możesz zginąć, lądując w przepaści, gdy kierowca jedzie jak szalony (a zwykle tak jeżdżą), ale jedno jest pewne: z głodu w nim nie umrzesz.
A czemu ja o autobusie, skoro miałam się grzać w cieple wulkanicznej lawy? Wulkan niestety nie wypalił. Właściwie to dobrze by było, gdyby nie wypalił wtedy, gdy ja tam będę. Ale nie wypalił, bo na niego zwyczajnie nie poszłam. W mojej podróży wielu rzeczy się uczę, również tego, że należy liczyć na siebie i na nikogo się nie oglądać. Dlatego też Santiaguito musi na mnie poczekać albo raczej ja muszę zaczekać na niego.
W związku z nagłą i niezwykle szybką zmiana planów, musiałam wymyślić coś innego, by nie zmarnować weekendu i jak najwięcej zobaczyć w okolicy, tym bardziej, że po mojej głowie znów zaczęły plątać się myśli o zmianie miejsca.
Niestety zimno, które się tu w Xeli panoszy, grzecznie mówi mi „do widzenia” i chyba nie będę się specjalnie opierać, skoro mnie tu nie chcą.
Póki, co z braku wulkanów, postanowiłam się wybrać do odległego o 90 km Huehuetenango. I oczywiście jak się domyślacie nie inaczej na to miasto mówią mieszkańcy jak Huehue (czyt. Łe-łe). Skrót musi być. Jak ja trafię w końcu do jakiegoś miasta w Gwatemali, na którego nazwę nie będzie się używało skrótu, to chyba to odnotuje w pamiętniczku, bo takich ważnych wydarzeń pominąć milczeniem nie można.
A co do Huehue to właściwie niewiele miało tam być. Ot, jak w każdym miasteczku Parque Central, czyli centralny plac, otoczony przez imponujące budynki gminne oraz kościół. I kilka restauracji i barów, polecanych przez niezawodny przewodnik. Nie ono jednak było moim głównym celem, a Zaculeu zwane inaczej „Tierra Blanca”, czyli biała ziemia– leżące 4 km od centrum Huehue archeologiczny obszar prekolumbijskich Majów, gdzie nadal odbywają się majańskie ceremonie. Teren niewielki, ale z kilkoma dość pokaźnych rozmiarów piramidami i z placem do gry w pelotę.
Po wyczerpującej jeździe chickenbusem, który powinien się zjawić w miejscu docelowym po dwóch godzinach (a w Huehue wylądowaliśmy po trzech, koszt 20Q), chciałam się przejść te 4 km do Zuculeu, choć w przewodniku napisali, że co pół godziny kursuje tam bus za 2,5 Q. Pytani o drogę przechodnie, odpowiadali mi tylko, że to daleko i zaraz będzie autobus. Poddałam się więc, choć później żałowałam. Chickenbusy są niestety nie na moje polskie nerwy. Te cztery nieszczęsne kilometry, jechaliśmy chyba z pół godziny. (Przecież ja szybciej na czworakach bym tam doszła!) Oczywiście autobus zatrzymywał się, co 200 metrów albo, by wysadzić jednych pasażerów, albo zabrać kolejnych. Jedni chcieli wysiąść w konkretnym miejscu i wysiadali, po czym 2 metry dalej stali chętni, by wsiąść, więc autobus ledwo ruszył, to znów się zatrzymywał. Potem przyszedł czas na załatwienie spraw z mechanikiem. Kierowca czekał z włączonym silnikiem, podczas gdy bileter zniknął na dziesięć minut, by przytaszczyć z warsztatu część, która wyglądała mi na część autobusu. Ledwo ponownie ruszyliśmy, a znów kolejni pasażerowie chcieli wysiąść, kolejni zaś za dwa metry wsiąść i tak w kółko. A potem jeszcze tylko kolejny przystanek, na którym czekała żona kierowcy z dziećmi i wałówką „lunchową”. Już byłam pewna, że zaraz zrobią sobie przerwę i zaczną rozlewać zupę, którą przyniosła żonka. Bileter bowiem rozsiadł się na schodkach autobusu, wyciągnął z koszyka miski i sztućce, i w najlepsze zaczął zaglądać do pojemników z jedzeniem.
Wtedy wreszcie, zostałam poinformowana, że tu jest mój przystanek, więc całe szczęście nie musiałam być świadkiem przerwy obiadowej.
Powrót bez dwóch zdań postanowiłam odbyć na piechotę. Szybciej i zdrowiej, zarówno dla ciała, jak i dla mojej psychiki. Nie do końca jednak odbyłam ją na własnych nogach, bo uczynni Gwatemalczycy, co i rusz proponowali mi autostop, z którego pod koniec już drogi skorzystałam.
Zastanowiła mnie do czasu powrotu, dlaczego Lonely Planet podaje, iż droga z Xeli do Huehue trwa dwie godziny, natomiast z Huehue do Xeli półtorej. Szybko się dowiedziałam. Półtorej godziny strzeliło niczym w zegarku. Lecz muszę z ręka na sercu przyznać, że chyba jednak wolałabym z powrotem i cztery godziny jechać, byle mi przez te półtorej godziny non stop życie przed oczami nie przemykało. Kierowcy chickenbusów z natury są wariatami, ale ten przeszedł samego siebie. Ludzi wysadzał niemal w biegu, podobnie też ich zabierał po drodze. Zatrzymywali się tylko na chwilę, gdy pasażer miał ze sobą tobołek, który trzeba było załadować na dach autobusu, ale to też już robili w trakcie szaleńczej jazdy.
Dojechałam jednak żywa i mimo, że wywieźli mnie tym autobusem całkiem daleko od centrum, to wyjątkowo tego dnia nigdzie się nie zgubiłam.
Wniosek kolejny. Od dziś mniej chickenbusów.
 |
| Ulice Huehuetenango |
 |
| Tierra Blanca |
