Excuse me, is that a place where spells are put? Przepraszam, czy tu rzuca się klątwy?

I am admiring the beautiful mountainous landscape behind the window of my air-conditioned coach. On the fields,  bathed in sunlight,  the grass singed by the sun, is glittering. As if the golden hair of the fields fringes the orange and brick-coloured complexion of the ground face. Only few trees and bushes grow on this golden surface. But for their strength and determination, their leaves wouldn’t be luscious green. I feel as if I was admiring the patchwork weaved with golden hair of grass blades, the greenness of trees and the orange colour of the ground. The Polish Golden Autumn would be a perfect name for that piece of craftwork. My second impression is that this land is like a dessert as we haven’t been passing any human settlements for many kilometres.

Although it is midday, all the passengers are dozing off. I can freely observe their faces and try to guess what they are dreaming about. I would also offer my mind and body to Morpheus but I don’t want to miss such beautiful views. The route from Oaxaca to the town of Puebla is amazing and Puebla is my second to last stop before my coming back home. 

I haven’t got a lot time to see Puebla. Only a day and a half. I hoped to spend there at least 2 days but my journey to that place lasted almost seven hours, not 4,5 as I expected. When I arrived at the station I had to buy a ticket to Mexico City, something to eat (I’m not afraid of Mexican food anymore) and look for a means of transport to the city centre. I had no idea where to go. The station was enormous. I decided to ask for help the worker. He saw me off to the ticket offices, asked about the cheapest bus and waited for me to buy a ticket. Then, he showed me a terminal where I would have to wait if I want to go to the capital. He also brought me a map and took me to the bus stop where the bus was going to the city centre. What’s more, he even wanted to carry my bags. Never before during my journey had I experienced such a comprehensive assistance. 

It was quite uncomfortably for me to move with two backpacks and a bag and now I also had an additional small handbag. Well, I felt well-balanced thanks to my luggage. I was carrying a backpack in front and at the back so I was walking straight. The bags on my both sides protected me against losing my balance. As the taxi cost a fortune I got into the bus, hoping the bus driver not charge me five as much. There were only three blocks to my hostel. Of course, I forgot to write down the number of the street. I found the street easily but it wasn’t so smooth with the hostel. I was wandering around, asking street vendors. Nobody knew where Hostel Casa Poblana was (it shouldn’t have surprised me as I mispronounced the name. It was Casona Poblana). Finally, I found it. 

The place was really nice and the seven beds dorm was only for me. I found this hostel on tripadvisor, not LonelyPlanet, and I think it was the main reason why it was half empty. When it comes to tourists, there aren’t many of them except San Cristobal, Jukatan and seaside resorts. At least, it is what I’ve heard. I left my stuff in my room and went sightseeing. There was a crowd of people strolling along the central square called Zocalo. The young and elderly were sitting on the benches. One  could hear music playing and see the children playing with the ball, some tourists taking photo and tasting local food. I decided to explore side streets. To my surprise, there were plenty of ‘normal’ shops for local people, not for tourists as it is usually in tourist resorts. I felt as if I was walking along Świętojańska Street in Gdynia with one exception – there were many of such streets here. Long streets, with beautiful tenement houses, often covered with famous ‘azulejos’ that is Portuguese painted, tin-glazed, ceramic tiles (very typical for Puebla) looked all the same to me and I got lost. I didn’t remember when such an incident had happened to me last time that is why it put me off guard. Looking at the map, you could see straight streets, all vertically and horizontally located. Almost impossible to get lost. But I did so! It was getting dark.  I was looking for the cosy bar I had seen earlier. Unfortunately, looking for that place, I found myself in the other part of the city. Finally I came back to the hostel at about 9 pm. And my room was still only mine. 

I slept like a log. The room has really high and thick walls so there was a perfect temperature for having a relaxing and comforting sleep. Unlike in Oaxaca where there was a fan making noise all the time which caused my problems with my throat. The following day was supposed to be busy. Exploring the city, visiting a few museums and shopping (four pieces of luggage still weren’t enough for me). In the morning, while having breakfast, our waiter vel night-watchman vel hotel service vel cook (far-fetched as it is hard to call a person preparing coffee and bread with butter a cook) offered me to show me must-to-see sights. And he spoiled my plans. Instead of going to the city and museums, I went to Cholula where I could see the biggest pyramid in the world. 

All in all, it was good he told me about that place as I would probably find the info about that place in my guide in the evening or on my way to the capital city, and I would be angry that I hadn’t seen it. Cholula used to be a religious centre in Mexico. There used to be four hundreds temples gathered around the pyramid of Quetzalcoatla, the god of wind.

The location wasn’t impressive. I thought I would see an enormous pyramid. But first I was sent to the museum where I read about the history excavations and went back to the entrance. I had no idea I would have to go through the tunnel. I’m not claustrophobic and it wasn’t pitch-dark but I was alone and I felt a bit scared. The guide cost seven as much as a ticket so I decided to go on my own.  

I hoped to meet a group of tourists to join them. But there was nobody walking through the tunnel. I didn’t want to stay in this place forever, waiting for somebody to appear. The further I went, the longer the tunnel became. I had to change directions all the time. It was a maze. My heart was throbbing. I didn’t want to be buried alive. So when I wasn’t able to spot the light at the end of the tunnel, I took a decision to come back and ask how long the tunnel was. Being aware of its length, I would feel more comfortable in the maze of the dark passages. 

I turned around and hurtled off to the entrance. I couldn’t explain why I was afraid. In my mind’s eyes I could see images from Indiana Jones, Mummy and Riders of the lost Ark. I felt as if I were a character from the book in which the treasure seekers were going through tunnels beset with traps and curses. I knew there had been crowds of people passing here but I couldn’t be sure if there wasn’t Montezuma with a curse waiting for me. Well, once he managed to put a curse on me while I was going to Oaxaca so maybe and this time he would also like to see me suffering. In the run-up to the entrance, just round the corner, I heard some voices. Mercifully, there weren’t foreboding noises but the group of tourists. I stopped and waited for them to join their group unnoticed. With the guards behind me, I reached the end of the tunnel. 

I was trying to spot a huge towering pyramid standing above the plain. But I didn’t see anything like that. Taking several dozen of steps, the only thing I saw was a huge hill which hides the vastest and widest pyramid in the world. On the top of it, there was a beautiful church. There are many interesting facts related to that site. The pyramid itself was rebuilt seven times. In the beginning it was 62 meter high. It covers 17 hectares. The total length of the tunnels comes to 9 kilometres. I could see the stone stars, a few frescos and surface which used to be dwelled by people. Honestly, nothing much of it. But what matters here, when it comes to the excavation, it is the story related to it. I found really interesting the fact that in the morning and the evening of the winter and spring solstices ( that is December the 22^nd and March the 22^nd), one my see a moving line which looks like a snake slithering up the pyramid (the same phenomenon can be seen in Chichen Itza). I wish I could see that. I didn’t come back through the tunnel. Although I knew how long the tunnel was, I didn’t want to tempt fate or wake up the ancient pharaohs.

Puebla is a colonial city so there are a lot of churches and temples. I know not all of you like visiting such places, but those in Puebla are really beautiful. But not so beautiful to visit all sixty five buildings.  A beautiful Zocalo, decoracted with flowers, high trees and fountains, is included in the  World Heritage Site list. And it isn’t surprising at all. Although its surface is enormous with huge buildings, especially the Cathedral (the second biggest cathedral in Mexico), wandering around the historic city centre, I felt its unique colonial atmosphere.

Puebla is famous for its mole sauce which I had eaten in Oaxaca. I should have eaten it here as there is a legend that one of the convent (where there is a museum)  one of the nuns created that sauce. I tried delicious tacos and the thing called cemita. Cemita is served only in Puebla (the man I met at the station recommended this food to me). well, for me nothing much of it – when it comes to its taste. But when it comes to its size..... well it is an enormous sandwich with chicken, avocado and sauces. It’s like a big cold chickenburger.  I wasn’t able to eat it all. Because of my trip to Cholula (which I hadn’t planned) and looking for the skull which was a must-to-have souvenir from Mexico and then looking for the post office and a one hour conversation with an owner of the shop with skulls, all museums were closed. I would need one more day to see more. So I must come here. Well, I also want to come back here because I was delighted with the atmosphere of that place. It is also one of the places where I would like to settle down.

(tł. Ewa Bartłomiejczyk)

Za oknami klimatyzowanego autobusu, przewijają się górzyste krajobrazy. Pola skąpane w słońcu, złocą się, spaloną przez tropikalny żar, trawą. Spomiędzy złotych włosów pól, przedziera się pomarańcz i ceglasta czerwień ziemskiej cery. Tylko gdzie nie gdzie, ze złotej połaci, wyrastają drzewa i krzewy. Ich siła i wola walki, pozwoliła im zachować soczystą zieloność liści. Pola utkane ze złotych włosów traw i zieleni drzew, pomarańczowego koloru ziemi, tworzą piękny patchwork, który można by zatytułować „Złota polska jesień”. No może bez aż tak bogatej palety ciepłych, polskich barw. Mam trochę wrażenie, jakbym przejeżdżała przez pustynię. Przez wiele kilometrów nie mijamy bowiem żadnych osad ludzkich.

W autobusie wszyscy drzemią, choć jest dopiero południe. Mogą na spokojnie przyglądać się ich twarzom i zgadywać, jakie sny przynosi im Morfeusz. Dałabym się i ja mu ponieść, ale szkoda mi tracić tak pięknych widoków. Droga z Oaxaca do miasta Puebla, mojego przedostatniego przystanku przed powrotem do domu, jest przepiękna.

Na Pueblę nie zostało mi wiele czasu. Półtorej dnia. Miałam nadzieję, na chociaż dwa, ale podróż, która miała trwać 4,5 godziny trwała prawie siedem. Dotarłam na dworzec i zrobiłam szybki rekonesans. Kupno biletu do Mexico City, coś do jedzenia (już mi niestraszne meksykańskie jedzenie uliczno-dworcowe) i znalezienie środka transportu do centrum. Średnio miałam pojęcie gdzie się ruszyć. 

Występ mariachi na Zocalo

Dworzec okazał się gigantyczny. Zaczepiony przeze mnie pracownik dworca, porzucił swoją budkę i postanowił wskazać mi dokładnie drogę. Towarzyszył mi do kas biletowych, wypytał o najtańsze połączenia, zaczekał aż kupię bilet, by wskazać mi terminal, na którym będę musiała zaczekać, wybierając się do stolicy. Przyniósł mi mapę i zaprowadził na autobus, którym miałam dotrzeć do centrum. Nawet bagaż chciał mi pomóc nieść. Jeszcze tak wszechstronnej pomocy podczas całej mojej podróży, nie otrzymałam.

Trochę było mi niewygodnie z dwoma plecakami i torbą, a przybyła mi jeszcze torebka (niewielkich rozmiarów, bo niewielkich, ale zawsze to dodatkowe obciążenie). Czułam się jednak zrównoważona, bowiem miałam bagaż z przodu i z tyłu (nie przechylałam się więc zbytnio w żadną ze stron), i z obu boków (nie groziło mi więc zachwianie równowagi). Taksówka kosztowała jakieś kosmiczne pieniądze, więc zapakowałam się w autobus, mając nadzieję, że kierowca nie policzy mnie razy pięć. 

Katedra

Z autobusu miałam mieć tylko trzy przecznice do mojego hostelu. Tyle że oczywiście zapomniałam zapisać numeru ulicy. Ulicę znalazłam dość szybko, ale hostelu już nie. Krążyłam i krążyłam, wypytywałam ulicznych sklepikarzy. Nikt nie miał pojęcia gdzie mieści się Hostel Casa Poblana (nic dziwnego, skoro dodatkowo przekręciłam nazwę. Właściwa to Casona Poblana). Wreszcie znalazłam. Hostel całkiem sympatyczny i co najfajniejsze, siedmioosobowy pokój tylko dla mnie. Miejscówkę tę znalazłam przez tripadvisora, a nie przez Lonely Planet i myślę, że dlatego panowały w nim takie pustki, choć muszę przyznać, że poza San Cristobal, Jukatanem i miejscowościami nadmorskimi (z tego, co przynajmniej słyszałam) to turystów nie ma tak wielu. 

Ulice Puebli

Szybko porzuciłam rzeczy w pokoju i ruszyłam do miasta, by jeszcze za dnia (a miałam jeszcze ze trzy jasne godziny), co nie co zobaczyć. Po centralnym placu, czyli Zocalo, do którego miałam zaledwie kilka kroków, spacerował tłum. Ławeczki w mini parku obsadzone były młodymi i starszymi, grała muzyka, dzieci szalały z piłką wzdłuż jednej z zamkniętych ulic, turyści krążyli, robiąc zdjęcia, i smakując miejscowe przysmaki. Obeszłam centrum i skierowałam się na boki. W przeciwieństwie do mocno turystycznych miast, których ulice zwykle poutykane są sklepikami z pamiątkami, tu pełno było zwyczajnych sklepów dla miejscowych. Czułam się jakbym wędrowała ulicą Świętojańską w Gdyni. Tyle że tu takich „świętojańskich” było, co najmniej kilkanaście. Ulice długie i mimo pięknych kamienic, niejednokrotnie stworzonych niemal całkowicie ze słynnych „azulejos”, czyli hiszpańskich kafli (znak rozpoznawszy Puebli), były w moich oczach zbyt podobne. Na tyle podobne, żeby się jednak trochę pogubić. 

Azulejos

Dawno nie miałam przypadków z zagubieniem się w terenie i miałam nadzieję, że po takim czasie wyrobiłam już w sobie tę umiejętność. I może ta właśnie pewność mnie zgubiła. Spoglądając na mapę nie mogłam w to wprost uwierzyć. Uliczki równiutkie. Wszystkie ułożone idealnie prostopadle i równolegle. Wręcz nie sposób się zgubić! A jednak mnie się to udało. Zaczęło się ściemniać.  A ja zamieszałam się z uliczkami, bo chciałam znaleźć knajpkę, którą spotkałam na samym początku i stwierdziłam, że wrócę do niej później. Tyle że później, wciąż jej szukając, wylądowałam, jak się później okazało w zupełnie innej części miasta. W końcu jednak koło 21 dotarłam do hostelu. Mój siedmioosobowy pokój wciąż był tylko mój.

Spałam jak zabita. Ponieważ pomieszczenie było bardzo wysokie i otoczone grubymi murami, we wnętrzu panowała temperatura idealna na wieczorny wypoczynek, w przeciwieństwie do Oaxaca, gdzie przez całą noc musiał chodzić wiatrak, który zresztą doprawił mnie o dość uciążliwy ból gardła. Plan na następny dzień miałam dość napięty. Zwiedzanie miasta i kilku muzeów oraz szybkie zakupy na dobitkę (jakoś cztery sztuki bagaży wciąż były dla mnie niewystarczające). Z rana przy śniadaniu, obsługujący nas nocny stróż vel obsługa hostelu vel kucharz (to ostatnie mocno naciągane, jeśli można kucharzem nazwać kogoś, kto przygotowuje kawę, grzanki z dżemem i płatki kukurydziane z mlekiem), zaproponował, że wskaże mi miejsca, które koniecznie powinnam zobaczyć. No i trochę namieszał w moich planach. 

Miałam zwiedzić miasto i muzea, a wybrałam się do pobliskiej miejscowości Cholula, w której mogłam na własne oczy zobaczyć największą na świecie piramidę (jeszcze do tego w moim przewodniku nie dotarłam). W sumie dobrze, że mi o tym powiedział, bo ja pewnie bym przeczytała tę informację albo późnym wieczorem, albo w drodze do stolicy i byłabym wściekła, że ominęła mnie taka atrakcja. Jak się okazało Cholula była kiedyś centrum religijnym Meksyku. W owych czasach znajdowało się w niej około czterysta świątyń, skupionych wokół piramidy Quetzalcoatla, czyli boga wiatru.

Sam teren nie budził wielkiego zachwytu. W ogóle myślałam, że przede mną wyrośnie  ogromna piramida. Najpierw odesłano mnie jednak na drugą stronę ulicy, do muzeum. Poczytałam więc trochę o historii wykopalisk, a potem wróciłam do wejścia. Nie miałam jednak pojęcia, że zanim trafię do ruin, a raczej wykopalisk, muszę przejść przez tunel. Niby klaustrofobii nie mam. Ciemności egipskich też tam nie było, ale byłam sama i strach mnie trochę ścisnął za gardło. Przewodnik kosztował oczywiście niemal siedmiokrotność biletu, więc ruszyłam sama, ale bardzo powoli, mając nadzieję, że dołączy za chwilę do mnie w korytarzu jakaś grupa zwiedzających. Nikogo jednak nie było, a wieczności czekać nie mogłam, bo chciałam jak najszybciej wracać do miasta. Wolałam też jednak ten korytarz mieć jak najszybciej za sobą. Obawiałam się, że a nuż wysiądzie prąd i zostanę w nim pogrzebana żywcem (a jednak boję się samotnych wędrówek przez wąskie korytarze, z niepewnym oświetleniem). Zaczęłam więc trochę przyspieszać, ale w miarę coraz szybszego przesuwania się korytarz wcale się nie kończył, a ja cały czas musiałam tylko zmieniać kierunki – istny labirynt. 

"Świętojańska"

To głupie, ale serce trochę mi przyspieszyło. Gdy za którymś zakrętem wciąż nie mogłam dostrzec światełka na końcu tunelu, stwierdziłam, że zawracam, zapyta jak długi jest tunel. Ze świadomością czy jest to kilkaset metrów czy kilka kilometrów byłoby mi znaczniej łatwiej go przemierzyć Zawróciłam i biegiem puściłam się w drogę powrotną. Nie wiem czemu, ale byłam przekonana, że na pewno wysiądzie prąd w trakcie mojej w nim obecności. Zresztą podczas całej tę wędrówki w podziemiach, przed moimi oczami pojawiały się obrazy rodem z „Poszukiwaczy zaginionej arki”, Indiana Jones, Mumii i innych filmów i książek, w których ci, chcący znaleźć skarb przemieszczali się tunelami, pełnymi pułapek i przekleństw. Niby wiedziałam, że tym korytarzem, przede mną przemieszczały się już tłumy, ale nie miałam pewności czy Montezuma nie czekał właśnie na mnie, ponownie z jakąś klątwą. W końcu jedną zemstą mnie już obdarzył w trakcie mojej jazdy z San Cristobal, więc może z chęcią popatrzyłby znów na moje cierpienia.

Na ostatniej prostej do wejścia tunelu, przed zakrętem, usłyszałam głosy. Nie były to jednak złowieszcze pohukiwania, ale spora grupa turystów (w sumie określenie „ złowieszcze pohukiwania w ich przypadku też się sprawdza). Stanęłam więc przed zakrętem i czekałam, aż się zbliżą, a potem jakby nigdy nic udawałam, że chwilę przed nimi weszłam w korytarz i tak sobie spacerkiem zwiedzam. Z obstawą z tyłu, dotarłam wreszcie na koniec przejścia, mając nadzieję, że wracać nim już nie będę musiała. Zaczęłam rozglądać się za wystającą nad powierzchnię, wielką piramidę. Niczego jednak takiego nie dostrzegłam. Po kilkudziesięciu krokach w kierunku zwiedzania, dostrzegłam jedynie wielkie wzgórze, które najrozleglejszą piramidę świata ukrywa. Na jej szczycie znajdował się piękny kościół. Historia tego miejsca jest niezwykle ciekawa. Sama piramida była niemal siedmiokrotnie przebudowywana. Początkowo mierzyła 62 metry wysokości. Jej powierzchnia to aż 17 hektarów! Odkopany tunel mierzy dziewięć kilometrów (całe szczęście nie musiałam nim tyle iść, bo raczej bym nic nie zwiedziła). Pooglądać można było odkopane kamienne schody, kilka fresków i miejsc, które kiedyś funkcjonowały jako powierzchnie mieszkalne – szczerze powiedziawszy nic wielkiego. Aczkolwiek w przypadku takich odkryć, nie to, co namacalne się liczy (a przynajmniej dla mnie), ale historia z nią związana. A to, co wzbudziło moje największe zainteresowanie to doniesienie, że o poranku i wieczorem w dniu przesilenia zimowego, czyli 22 grudnia oraz wiosennego 22 marca, na piramidzie, podobnie jak i ponoć na tej w Chichen Itza, można zobaczyć przesuwającą się linię, do złudzenia przypominającą pełzającego węża, który wpełza na piramidę. Chciałabym to zobaczyć. Powrót zaliczyłam już okrężną drogą. Niby wiedziałam już, ile kilometrów ma korytarz, ale wolałam nie kusić losu lub starożytnych kapłanów.

Puebla to miasto kolonialne. Najwięcej do zwiedzania jest w niej świątyń i kościołów. Wiele osób nie lubi zaglądać do wielu przybytków bożych, ale te w Puebli są wyjątkowo piękne. Oczywiście nie na tyle, by obejrzeć wszystkie sześćdziesiąt pięć. Piękne Zocalo, przyozdobione wieloma rabatkami kwiatów, wysokim drzewami i fontannami, już kilkadziesiąt lat temu zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa i wcale się nie dziwię, bo choć przestrzeń olbrzymia, z potężnymi gmachami, zwłaszcza Katedry (drugiej największej w całym Meksyku) to, spacerując po zabytkowym centrum, czułam się bardzo kameralnie.

Puebla słynie przede wszystkim z sosu mole, którego kosztowałam w Oaxaca (tu powinnam go spróbować!). Istnieje bowiem legenda, że to tu właśnie, w jednym z klasztorów, w którym dziś mieści się muzeum, jedna z zakonnic stworzyła ów sos. Spróbowałam tu za to wyśmienitych tacos oraz czegoś, co nazywa się cemita. Cemita jest serwowana tylko w Puebli (polecił mi ją uprzejmy pan z dworca). Według mnie nic wielkiego, to znaczy pod względem smaku, bowiem z wyglądu to olbrzymia kanapka z kurczakiem, awokado, jakimiś sosami i dodatkami – taki wielki chickenburger, tylko ze na zimno. Była tak olbrzymia, że połowę zostawiłam na kolejny posiłek.

W związku z moim wyjazdem do Choluli, której pierwotnie nie miałam w planie, a następnie próbą znalezienie czaszki, którą wprost musiałam przywieźć z Meksyku na pamiątkę, a następnie próbami znalezienie poczty i mojego położenia w mieście oraz niezwykle długaśną (blisko godzinną) rozmową z przemiłą właścicielką sklepu z czaszkami :), zamknęli mi wszystkie muzea. Potrzebowałabym jeszcze jednego dnia, by zobaczyć coś więcej. Wniosek jest taki, że muszę tu jeszcze wrócić. No i też chcę tu wrócić, bowiem klimat Puebli oczarował mnie. Jedno z miast, w których mogłabym zamieszkać.